بررسی پلی مورفیسم ژن رسپتور ویتامین d (vdr) در بیماران مبتلا به ms در شهر زاهدان

مالتیپل اسکلروزیس (omim126200) یک بیماری شایع سیستم عصبی مرکزی ( cns) است که اثرات متقابل بین فرایند های التهابی (inflammatory) و تحلیل نورونی (neurodegeneration) به طور معمول منجر به اختلال متناوب نورولوژیکی و به دنبال آن ناتوانی پیشرونده تجمعی می شود. علائم برای این اختلال شامل: اختلالات بینایی و سیستم های حسی و حرکتی، هماهنگی و تعادل، روده/مثانه/جنسی و شناخت است. اوج شروع بیماری بین سنین 20 و 40 سال است .عامل بیماری ms مبهم است و هیچگونه علت قطعی و درمان موثر وجود ندارد. پاتوفیزیولوژی بیماری پیچیده است تقریبا در تمام صفات پیچیده مولفه های ژنتیکی و محیطی هم به صورت مستقل و هم تعاملی نقش مهمی دارند، که استعداد بیماری، تصادفی بودن و اثرات اپی ژنتیک آن را نمی توان نادیده گرفت. ms یک بیماری ارثی در معنای کلاسیک نمی باشد اما به نظر می زسد استعداد ژنتیکی همراه با فاکتورهای محیطی از قبیل:محل، فصل تولد، فاصله تا خط استوا، عفونت در دوران کودکی، کمبود ویتامین d بیماری را القاء می کند. مطالعات خانواده ها و دوقلوها نشان داده است که یک مولفه ژنتیکی قوی علت مالتیپل اسکلروزیس را تحت تاثیر قرار می دهدو شیوع این بیماری میان بستگان درجه اول افراد مبتلا 20 تا 40 برابر بیشتر از افراد کل جامعه است. نرخ تطابق بالاتر برای دوقلوهای همسان (%34-25) نسبت به دوقلوهای ناهمسان (%5-2) وراثت پذیری بالای آن را نشان می دهد . به علت طبیعت خودایمنی این بیماری، تلاش های اولیه برای شناسایی ژن های بیماری ms بر روی کمپلکس اصلی سازگاری نسجی (mhc) متمرکز شده است.علاوه بر mhc مناطق ژنتیکی دیگری در استعداد به ms دلالت داشته که از مطالعات پیوستگی گسترده ژنوم(gwas) بدست آمده است. این مطالعات بیش از 20 لوکوس از جمله cd58، il2ra،il7r، clec16a، tnfrsf1a، irf و vdr را شامل می شود. ویتامین d برای هموستاز مواد معدنی و استخوان ضرورت دارد.که خصوصیات تنظیم سیستم ایمنی (immunoregulatory) و ضد التهابی ( anti-inflammatory ) را در بر دارد.ژن گیرنده ویتامین d انسانی بر روی کروموزوم 12 قرار گرفته است.که دارای 8 ناحیه کدینگ و 3 ناحیه غیرکدینگ می باشد.گیرنده ویتامین d متعلق به ابرخانواده گیرنده هورمون های نوکلئاز می باشد که رونویسی از ژن های هدف در پاسخ به(oh)2d3 25،1 را تنظیم می نماید.به نظر می رسد عدم تنظیم متابولیسم ویتامین d با بیماری ms و بیماری های دیگری از قبیل دیابت نوع یک ، سرطان و پوکی استخوان ارتباط داشته باشد.ویتامین d از طریق رسپتور ویتامین d (vdr) و رسپتور غشایی اتصالی پاسخ سریع به استروئید (marrs ) عمل می کند.برخی از پلی مورفیسم های ژن vdr ممکن است عملکرد و متابولیسم ویتامین d را تغییر داده و نقشی را در بیماری ms ایفا کند..اثر این پلا مورفیسم ها به طور قطعی مشخص نشده است.مطالعات مختلفی نقش پلی مورفیسم ژن vdr در جمعیت های قومی مختلف بررسی کرده اند که به علت زمینه ژنتیکی متفاوت، نتایج متناقضی در این رابطه مشاهده شده است.